Dwa dni ochłodzenia – jaka będzie anomalia kwietnia?

Dzisiaj mamy ostatni (póki co) dzień z temperaturami znacznie przekraczającymi w południowej Polsce 20°C. Wg modelu ICON-EU temperatura osiągnie dziś lokalnie nawet 25°C, jednakże w północnej części kraju już znacznie chłodniej, szczególnie na krańcach północno-wschodnich, gdzie ma być zaledwie około 10°C. Mimo ochłodzenia obszarowa anomalia temperatury dla Polski będzie jeszcze dodatnia, przekraczająca miejscami +5°C, a w skali całego kraju dochodząca do ok. 3 – 3.5°C. Dopiero od jutra anomalie dobowe spadną poniżej 0°C, ale na krótko.

[xyz-ips snippet=”s2-ad”]

Jutrzejszej nocy temperatury minimalne będą wynosić od poniżej 5°C na północy (tam miejscami zapewne będzie jeszcze chłodniej) do około 12°C w południowo-wschodniej części Polski. Tam dobowa anomalia temperatury powinna być jutro dodatnia, właśnie z uwagi na ciepłą noc. W dzień temperatury wahać się będą od około 10°C na północy i północnym zachodzie Polski do około 18°C miejscami na południu. Wartość anomalii dobowej jest dosyć trudna do oszacowania. W tym celu posłużyliśmy się prognozą modelu GFS z dziś, z 00UTC:

Wg powyższej prognozy w zasadzie tylko pojutrze anomalia obszarowa miałaby być ujemna i wynieść ok. -0.4°C. Jednak naszym zdaniem w tych dniach (a konkretnie między 26 a 28 kwietnia) model GFS zawyża temperatury minimalne, stąd rzeczywiste wartości anomalii dobowych mogą być niższe i wg nas wyniosą (szacunkowo):

• 25 kwietnia: +3.5°C
• 26 kwietnia: -0.7°C
• 27 kwietnia: -1.2°C
• 28 kwietnia: +2.0°C
• 29 kwietnia: +2.8°C
• 30 kwietnia: + 6.1°C

W takiej sytuacji suma anomalii dobowych do końca miesiąca osiągnęłaby 133.42°, co przekłada się na średnią anomalię miesięczną równą +4.45°C. Tym samym kwiecień 2018 okazałby się najcieplejszym kwietniem w całym okresie pomiarów instrumentalnych, czyli co najmniej od 1779 r (odkąd prowadzone są pomiary w Warszawie), detronizując po 218 latach kwiecień 1800 (+4.08°C). Inne dane wskazują, że byłby to również najcieplejszy kwiecień w Polsce (w jej obecnych granicach) przynajmniej od roku 1701, czyli od 317 lat. Jeśli model GFS prognozowanych anomalii nie zaniża, średnia anomalia kwietnia zamknie się wartością +4.54°C, a w chwili obecnej dość bezpiecznym wydaje się założenie że będzie się ona zawierać między +4.3 a +4.6°C. Oczywiście największą niewiadomą jest obecnie anomalia dobowa panująca 29-30 kwietnia, czyli w czasie prognozowanej największej adwekcji ciepła. W tych dniach model GFS sugeruje temperatury maksymalne sięgające 28°C, ale model ECMWF daje nawet ponad 29°C i nie jest wykluczone, że gdzieś w województwach mazowieckim lub łódzkim pierwszy raz tego roku padnie bariera 30°C (Silniczka?). Warto zwrócić uwagę, że ECMWF daje nieco wyższe anomalie temperatury (w skali kraju) w dniach 29-30 kwietnia.

Wszystko wskazuje więc na to, że rekordowo ciepły kwiecień jest już niemal pewny. W chwili obecnej tylko jakieś niebywały błąd wszystkich prognoz, będący wręcz ewenementem w skali ostatnich 10 lat, mógłby spowodować, że do owego rekordu nie dojdzie. Oczywiście pozostaje jeszcze jedna niewiadoma: poprawność oszacowania anomalii dobowych. Niewykluczone, że po obliczeniu średnich temperatur miesięcznych wartość anomalii zostanie znacznie obniżona. Takie zdarzenie nie miało jednak jeszcze miejsca od czerwca 2016 – najbardziej przeszacowaną anomalią miesięczną była w tym czasie ta z stycznia 2017: błąd wyniósł wówczas 0.07°C.

[xyz-ips snippet=”s2-ad”]

Do 24 kwietnia średnie temperatury miesięczne wyniosły: 13.6°C we Wrocławiu, 13.1°C w Legnicy, 13.8°C w Opolu, ok. 14.3°C w Przemyślu, 14.1°C w Tarnowie, 13.3°C w Warszawie. Na rekordowy kwiecień nosem kręcić mogą mieszkańcy Suwałk (10.3°C), czy Łeby (9.0°C). W południowej części kraju miejscami średnie temperatury miesięczne mogą się zbliżać do 15°C (ciepły maj!). W Łebie w latach 1951-2017 cieplejszy (niż do 24-go) kwiecień wystąpił tylko w 2000, kiedy jego średnia wyniosła 9.9°C. W 1800 już w Warszawie średnia temperatura miesięczna była niższa niż obecnie (wyniosła wówczas 12.3°C), a w Suwałkach wynosiła nieco powyżej 9°C (Wilno 9.0°C). Ekstremalne wartości kwietnia 1800 ograniczyły się więc stricte do południowej części Polski, a w Polsce północnej i północno-wschodniej były niższe niż obecnie. Nawet miejscami na południe od nas tegoroczny kwiecień nie odbiega zbytnio od tego z 1800: w Ratyzbonie do pobicia wartości z 1800 brakuje zaledwie 0.5°C. Znacznie większa różnica pojawia się w Wiedniu, gdzie kwiecień 1800 miał (ponoć) średnią równą 16.8°C i w Pradze, gdzie było to 14.6°C. We Wrocławiu średnia temperatura kwietnia 1800 wyniosła rzekomo 15.0°C, a w Budapeszcie 17.1°C (do 24 kwietnia 2018 15.9°C). Jednak wartości te są bardzo niepewne z uwagi na sposób dokonywania pomiarów – bez stosowania klatek meteo, przyrządami najczęściej umieszczonymi na ścianach budynków.

Rok 1800 zwraca jeszcze uwagę jedną rzeczą: skrajnym przejściem z zimy w w zasadzie lato. Wspomniany Budapeszt miał średnią temperaturę kwietnia równą 17.1°C, ale marzec był wyjątkowo zimny, ze średnią równą -0.4°C. Oznacza to, że średnia temperatura w ciągu miesiąca wzrosła aż o 17.5°C, co na przełomie marca i kwietnia się jeszcze nie zdarzyło. Ostatni marzec z ujemną średnią temperaturą wystąpił w Budapeszcie w 1875 r. Taka sama sytuacja miała miejsce na terenie naszego kraju. W Warszawie średnia temperatura marca 1800 wynosiła -3.6°C (2013 = -1.8°C). Niższa temperatura marca wystąpiła ponoć we Wrocławiu: -4.2°C (co samo w sobie powoduje wątpliwości w jakość tak wczesnych pomiarów, szczególnie we Wrocławiu).

[xyz-ips snippet=”s1s1z-ads”]