Dlaczego rekordowo ciepły wrzesień ma tak niską anomalię dodatnią?

W związku z bardzo ciepłymi prognozami długoterminowymi, zarówno modelu GFS jak i ECMWF (w chwili obecnej GFS z 00UTC daje niemal pewną gorącą pogodę do 11 września i prawdopodobną do 15 września), w komentarzach kilkakrotnie przewinął się temat potencjalnego rekordu miesięcznego przy jednoczesnym wskazaniu, że dotychczasowy rekordowy wrzesień charakteryzuje się żałośnie niską anomalią dodatnią.

Rzeczywiście, najcieplejsze wrześnie charakteryzowały się bardzo niską na tle innych miesięcy anomalią temperatury powietrza, osiągającą zaledwie +2.83K w 1999 i 2006. Co więcej, 9 najcieplejszych wrześni zawiera się w bardzo wąskim przedziale anomalii – od 2.54K w 1781 do 2.83K we wspomnianych wyżej latach. Żaden z pozostałych miesięcy nie ma aż tak niskiego maksimum, ani tak „ciasnej czołówki”. Wrzesień zachęca wręcz, by pacnąć mu jakąś asymptotę na poziomie 2.9 – 3.0K i iść do domu.

Co ciekawe, takich właściwości nie posiada wrześniowe minimum. Wynosi ono -4.16K (1912) i czołówka najzimniejszych wrześni charakteryzuje się sporym rozrzutem. Wrzesień charakteryzuje się również najniższym odchyleniem standardowym w serii – to, w latach 1781-2015, wyniosło 1.33°, podczas gdy dla sierpnia wynosi ono 1.39°, a dla czerwca 1.35°. Widać więc, że mimo wszystko nie odbiega ono znacznie od innych miesięcy z małą zmiennością. Oznacza to też jednak, że po standaryzacji maksymalna anomalia września nie wydaje się już tak niska – co prawda rekordowy styczeń ma dodatnią anomalię równą aż 6.43K, ale jednocześnie odchylenie standardowe na poziomie 3.34°, co powoduje że jego maksymalne odchylenie standaryzowane to zaledwie 1.9° i jest niższe od wrześniowego (2.1°).

Co ciekawe, najwyższymi odchyleniami standaryzowanymi charakteryzują się miesiące letnie: czerwiec (3.1°), lipiec (3.4°) i sierpień (4.3°), zaś dla miesięcy zimowych (a dokładniej dla chłodnej połowy roku) charakterystyczne są najniższe ujemne odchylenia standaryzowane. Wynika to z ogólnego braku symetrii w anomaliach miesięcznych temperatury w niektórych miesiącach – przynajmniej niektóre z nich charakteryzują się rozkładem anomalii dość dalekim od normalnego:

Powyżej: gęstość prawdopodobieństwa (anomalia temperatury powietrza) dla poszczególnych miesięcy w latach 1961-1990.

Powyżej, ale dla pełnego okresu 1781-2015 (okres bazowy również zmieniony na 1781-2015)

 Widzimy więc, że standaryzowana rekordowa anomalia września nie jest aż tak niezwykle niska, jakby się można spodziewać po jej wartości bezwzględnej, co wynika z ogólnej niskiej zmienności międzyrocznej września. Są też zapewne inne czynniki, które wpływają na obniżenie skrajnie dodatnich anomalii. Tutaj, jeśli miałbym zgadywać, wymieniłbym:

• Brak szczęścia. W najcieplejszych wrześniach (1947, 1999, 2006) często w poszczególnych regionach kraju mierzone anomalie były dość znaczne i sięgały 4.0K. Z jakiegoś jednak powodu w żadnym z tych lat te najwyższe wartości anomalii nie objęły całego kraju. W wymienionych latach najwyższe anomalie notowano na zachodzie kraju, zaś na wschodzie były znacznie niższe. Z kolei w 1967 bardzo wysokie anomalie (ponad 3.0K) panowały na wschodzie, ale znacznie niższe były na zachodzie kraju.
• W przypadku września do wysokich anomalii wciąż (podobnie, jak w pełni lata) potrzebna jest pogoda słoneczna, wyżowa. W przeciwieństwie jednak do miesięcy letnich, we wrześniu znacznemu wydłużeniu ulega już noc, co w podanych warunkach sprzyja silnym wychłodzeniom radiacyjnym. To zaś oznacza, że wysokim anomaliom Tmax mogą odpowiadać znacznie niższe anomalie Tmin, a średnia temperatura dobowa jest przez to nieco obniżona (w 1999 i 2006 np. w Słubicach mimo Tmax przekraczających 25 stopni – anomalia Tmax ok. +5 stopni w przypadku 11 września, Tmin potrafiła spaść do +6 stopni – anomalia Tmin ok -4 stopni). W przypadku miesięcy letnich, dzięki znacznie krótszej nocy, różnica w anomaliach Tmax i Tmin jest zwykle niższa.
• We wrześniu sytuacje wyżowe potrafią już częściej, niż latem, prowadzić do mgieł, zamgleń, zachmurzenia podinwersyjnego, które utrzymywać się mogą do późnych godzin porannych. To może wpłynąć na średnią dobową temperaturę powietrza.

Być może ktoś ma jeszcze jakieś pomysły?

[xyz-ips snippet=”s2-ad”]