by Z okazji rocznicy wybuchu II wojny światowej często podkreśla się, jak bardzo ciepły był to wrzesień. Czy aby na pewno był on aż tak niezwykły?
Na niektórych blogach możemy przeczytać wręcz:
Z roku na rok wrzesień staje się miesiącem coraz mniej letnim. W 1939 r. miesiąc ten był jednym z najcieplejszych w historii pomiarów. Temperatury przez dwie pierwsze dekady przekraczały w cieniu 25 stopni i panowała susza.(…)
W istocie cały wrzesień w Polsce (w jej obecnych granicach) zapisał się raczej temperaturami w pobliżu normy – średnia anomalia w stosunku do wielolecia 1961-1990 wyniosła zaledwie +0.44°C.
W części województw wrzesień ten charakteryzował się wręcz temperaturami poniżej średniej. Cieplej było na wschodzie kraju, ale też bez szaleństw. Dodatkowo należy zauważyć, że anomalie dla Białegostoku i Suwałk są interpolowane (wartości te pojawiły się w Atlasie Klimatologicznym dla lat 1931-1960) i najprawdopodobniej zawyżone, na co wskazują dane zza naszej wschodniej granicy – wg danych dla położonego nieopodal Suwałk Lazdijai anomalia września 1939 wyniosła tu -0.1°C, w Mińsku -0.5°C. W istocie wszystkie dane dla wschodniej części Polski wydają się być zawyżone w okresie od sierpnia 1939 do listopada 1939 (również od sierpnia są interpolowane). Jednocześnie dane dla Siedlec są skrajnie zaniżone od listopada 1939 do marca 1940 (zostały usunięte z serii).
Można nawet spróbować wyjaśnić taki stan rzeczy wyjątkowo zimną III dekadą września. Pamiętajmy, że po 17 września sytuacja Polski stała się rozpaczliwa. Nie wiem jak (i czy w ogóle) w obliczu radzieckiej i niemieckiej agresji prowadzone były pomiary meteorologiczne, ani czym kierowali się autorzy dokonanych interpolacji. Jeśli danych z zimnej III dekady września ’39 brakowało, mogło to wpłynąć na zawyżenie podanej średniej temperatury miesięcznej.
Zignorowanie danych z Suwałk i Białegostoku skutkuje obniżeniem anomalii września 1939 do +0.20°C.
Przebieg temperatury:
Wyjątkowo ciepły wrzesień pojawił się za to osiem lat później. Wrzesień 1947 był trzecim najcieplejszym wrześniem w serii 1781-2014 (po 1999 i 2006). W województwach lubuskim i dolnośląskim wrzesień 1947 był rekordowo ciepły, miejscami jego średnia temperatura przekroczyła 18.0°C.
Poniżej: wrzesień 1947 we Wrocławiu.
Aktualizacja:
Przebieg temperatur dobowych na stacji Praga-Klementinum w 1939 i 1947:
1939
1947
Te dane dla Wrocławia z 1947 są aż trudne do uwierzenia. Kilkakrotnie nad ranem temperatura spadała do 11-13 stopni, aby po południu rosnąć aż do 33-34 stopni? No i ta seria między 12 a 21 września z 9 dniami (na 10 możliwych) z Tmax>30C ?! Nawet jak na porządnie wygrzane PZk to te pomiary wyglądają podejrzanie, no ale skoro o tym nie wspominasz to zapewne na pobliskich stacjach było podobnie.
Tak, zaraz za naszymi granicami średnia temperatura września 1947 skoczyła do 18.7 (Kubschutz).
Dalej na zachód również przygrzało, ale nie było aż tak niezwykle.
http://www.ogimet.com/cgi-bin/gsodres?lang=en&mode=0&state=Spa&ind=10384&ord=REV&ano=1947&mes=09&day=30&ndays=
Chociaż średnia dobowa równa 25.5 16 września robi cholerne wrażenie (wyliczona z 24 obserwacji!)
Nawiasem mówiąc rekord września (34.9) pochodzi z drugiej stacji we Wrocławiu. Na niej również 10 dni z tmax > 30. Średnia temperatura drugiej dekady przekroczyła 20.0.
Tropikalne noce w Berlinie u progu jesieni :razz: I tutaj te Tmaxy tak nie dziwią jak w przypadku Wrocławia, gdzie amplituda dzienna przekraczała nawet 23 stopnie :cool:
Rekord amplitudy dobowej dla Wrocławia to 25.2.
http://www.in-pocasi.cz/archiv/archiv-bar-graph.img.php?stanice=praha_klementinum&mesic=9&rok=1947
Praga-Klementinum.
A jakie było lato 1939? Bo wczoraj słyszałem, że było suche i bardzo gorące.
Było bardzo ciepłe, szczególnie sierpień. Odchylenie +2.0. W serii 1781-2014 znajduje się na 9 miejscu (po 1811, 1992, 2002, 1781,2010,1834,1807 i 2006).
Może być jednak trochę zawyżone na wschodzie w sierpniu – dane jak wspomniałem były interpolowane.
Wiele nasłuchałem się o pogodzie sprzyjającej niemieckiemu atakowi — suche drogi, niskie stany wód, itp. Ale na to wystarczą pierwsze dwa ciepłe tygodnie.
Być może szykuje się nam najcieplejszy wrzesien w historii. Patrząc na aktualną prognozę GFS a na dalszy termin CFS to tegoroczny wrzesień może być rekordowy ze średnią dobową temperaturą na poziomie ponad 18 stopni :o Czy wrzesień okaże się cieplejszy od sierpnia? Kto wie, ale podobnie było w 2006 roku. Wszystko zależy od tej kropli chłodu (czy też górnego niżu) który będzie się czaić nad Morzem Północnym od weekendu.
Niech się to sprawdzi, niech w końcu będą jakieś rekordowe miesiące na miarę tego, że klimat się szybko ociepla.
@Lukasz160391
Wydaje mi się, że wariant rekordowy jest skrajnie mało prawdopodobny. Ale kto wie.
@Lukasz. Bez przesady, po co rekordy we wrześniu skoro i tak obecny trend zostanie mniej lub bardziej gwałtownie wyhamowany. Pytanie kiedy :?: W Katowicach sierpień miał średnią 17,5 stopnia ,średnia wieloletnia dla Katowic dla września to tylko 13,4 stopnia. To musiałby być (wrzesień ) cieplejszy o ponad 4 stopnie od średniej. Niemozliwe :!: a modele zmieniaja sie co 6 godzin. Będzie ciepło bo średnia wrzesnia około 15-15,5 stopnia. Tak przewiduję.Cały rok 2014 zapowiada sie bardzo ciepły.
@oliver57
W sumie wiele jest możliwe. w 2006 wrzesień był cieplejszy od sierpnia, w Zielonej Górze aż o 0.5 (miał ponad 17). We wrześniu 1947 tylko na krańcach zachodnich anomalia przekroczyła 4 (do 4.4). Natomiast w skali kraju wystarczy +2.89 dla nowego rekordu.
Ze wszystkich miesięcy roku chyba właśnie wrzesień ma najniższe rekordowe odchylenie im plus?
Tak. Nawet maj ma o stopień więcej.
@Lukasz160391 „Być może szykuje się nam najcieplejszy wrzesien w historii.”
Gdzie to widzisz :?: Gorąco ma być do końca tygodnia, a potem ochłodzenie i tylko 20-25 stopni. Upałów niestety nie widać. Wrzesień będzie zbliżony do normy.
@Julian
Norma dla Tmax niemal na całym terytorium Polski spada poniżej 20 stopni już 7 września:
http://meteomodel.pl/klimat/eobs/card/tx/clim8110/0907.png
Potem jeszcze przez kilka dni 20 stopni utrzymuje się w zachodniej połowie kraju, ale ostatecznie od 12/13 września średnie Tmax praktycznie już do końca roku nie przekracza tej granicy:
http://meteomodel.pl/klimat/eobs/card/tx/clim8110/0912.png
Także stwierdzenie 'tylko 20-25 stopni’ w II dekadzie września to i tak sporo ponad normę.
Może głupie pytanie ale skoro ktoś w 1939 pisał o ciepłym wrześniu w Polsce to chyba miał na myśli Polskę w granicach międzywojennych a nie obecnych.
@dominik
Trochę głupie, bo wyraźnie napisałem:
„wg danych dla położonego nieopodal Suwałk Lazdijai anomalia września 1939 wyniosła tu -0.1°C, w Mińsku -0.5°C.”
Im dalej na wschód, tym średnia września była nieco niższa.
Jak na razie początek września przypomina ten z ubiegłego roku. Pierwsze dwa, trzy dni raczej pochmurne i deszczowe, potem kilka dni słonecznych i temperatura do 27 stopni (jak zapewne będzie w najbliższych dniach). I zdaje się, że w tamtym roku GFS również prognozoał wyższe temperatury, a skończyło się na max 25-27.
Piotrze – czy wysoka anomalia maja może wynikać z tego, że w tym miesiącu cyrkulacja strefowa jest najsłabsza ze wszystkich miesięcy w roku? Ale wtedy do Polski może płynąć zarówno PA jak PZ. Proszę, skomentuj to :smile:
Nie wiem do czego ma się odnosić „wysoka anomalia maja”. To raczej wrzesień odznacza się niską maksymalną anomalią dodatnią (najniższą z wszystkich miesięcy). Analiza bardzo ciepłych wrześni pokazuje, że ten miesiąc jakoś nigdy nie był równie ciepły na terenie całego kraju. W 1999 wyjątkowo ciepło było na zachodzie, ale na wschodzie anomalie miały poniżej +2. W 1967 z kolei wyjątkowo ciepło było na wschodzie (w podlaskim +3.3), ale na krańcach zachodnich było ledwo +1. 1975 również nie był równo ciepły na terenie całego kraju, w 1947 gorąco było głównie na krańcach zachodnich (do +4.4 podczas, gdy na wschodzie lekko ponad… Czytaj więcej »
Wiem, że artykuł jest o wrześniu, ale napisałem o maju tak przy okazji. Zresztą w jednym z komentarzy ktoś wspomniał o maju.
Pewnie niektórym wtedy utkwiły szczególnie pierwsze dni września i dlatego był postrzegany jako wrzesień szczególnie cieply. Ostatnio też na niektórych portalach można wyczytać jaki to szczególnie cieply byl wrzesień 2008r. Co prawda 6-7 września tem w niektórych regionach przekroczyła wtedy 30st,ale już od 12 wrzesnia niemal wszędzie temperatury spadły znacznie poniżej normy i tak było juz do końca miesiąca.Podobny do wrześni 1939,2008 pod względem temperatur byl wrzesień 2002r.
Linki które zapodałeś do GSOD Ogimetu działają lecz tam pokazują tylko „No valid data found in database for 125000-99999”.
Co do określenia ciepłego września 1939 to pewnie mieli na podstawie normy z 1901-1930? Mogło to faktycznie był ciepłym miesiącem niż w latach 1961-1990.
Ogimet coś nawalił z danymi GSOD.
Ten 1947 był naprawdę ciekawy. Lodowce w Alpach topiły się jak dzikie i pomiary wskazują, ze nawet nie z powodu jakichś szczególnych temperatur, a braku chmur [1].
A ten brak niektórzy wiążą ze zniszczeniem niemieckiego przemysłu w czasie wojny, Brak przemysłu to niewielkie emisje dymu (aerozolu), czyli mniej chmur.
[1] Huss, M., M. Funk, and A. Ohmura (2009), Strong Alpine glacier melt in the 1940s due to enhanced solar radiation, Geophys. Res. Lett., 36, L23501, http://dx.doi.org/10.1029/2009GL040789, a za darmo tutaj http://www.leif.org/EOS/2009GL040789.pdf
Rok 1947 to też wielka susza w Norwegii https://seanmunger.com/2014/12/15/the-year-climate-change-came-to-norway-the-great-drought-of-1947/
Mnie też fascynuje „fala upałów” z Finlandii z 1972 roku. Są to upały w definicji percentylowej i można by pomyśleć, że ma to znaczenie w sensie dynamiki pogody (jak duże odstępstwo od normy jest możliwe) ale było pewnie nieszkodliwe, a nawet przyjemne dla ludzi. Otóż nie. W Finlandii zmarło wtedy o 840 więcej ludzi niż średnio w tym okresie. A to już oznacza całkiem poważna falę upałów. Wiem to z tego artykułu o 10 największych falach upału w Europie. A nawet nie wiem czy mieli tam +30 C (u nich tradycyjnie upał to +25 C, a artykuł używał definicji percentylowych).
Jeśli ówcześni pisali o ciepłym wrześniu, to mogli mieć na myśli „ciepły jak na lata 30.” (abstrahując oczywiście od zawodnej pamięci i nie oceniania miesiąca po średnich dobowych tylko po ilości ciepłych i słonecznych dni).
Na wykresie poltempu dla wrześni widać, że średnia trzeciej dekady XX wieku wypada poniżej użytej normy, jakieś -0,25 K, więc wrzesień o średniej +0,44K wypadł cieplejszy od ówczesnej średniej.
