2024/03/28 16:03

Najpóźniejsze dni gorące

Co prawda prognozy nie wskazują na to, by przy obecnym ociepleniu temperatury przekroczyły gdzieś w kraju 25 stopni, myślę jednak że warto zobaczyć, jak późno mogły takowe temperatury wystąpić.

Jak wskazuje Klimakunde des Deutschen Reiches, ostatni przypadek temperatury >= 25°C we Wrocławiu w latach 1851-1930 wystąpił 12 października (25.4°C), zas w tym okresie w III dekadzie października nie notowano temperatur > 22°C. W najnowszej historii obserwacji we Wrocławiu, temperatura >= 25°C zdarzyła się ledwie dzień później: 13 października 2000, ale 24.9°C notowano 22 października 1989.

Wrocław nie jest oczywiście ani jedynym, ani najcieplejszym miastem w Polsce. W 1989 na Dolnym Śląsku temperatura osiągnęła niemal 26°C właśnie 22 października (Legnica), zaś dzień później 25.0°C notowano w Krakowie. Do najbardziej niezwykłej jak na III dekadę października adwekcji ciepła doszło jednak w roku 2001.

31 października 2001 cała południowa część Polski objęta została izotermą 15°C (850hPa), a nawet 16°C.

Rcfsr_2_2001103112Źródło: Wetterzentrale.de (reanaliza CFSR)

To, w połączeniu z efektem fenowym, doprowadziło do wystąpienia ekstremalnych temperatur maksymalnych – w Tarnowie temperatura osiągnęła aż +25.8°C i było to ostatnie pojawienie się „dnia gorącego” w naszym kraju – w listopadzie nie odnotowano temperatur > 24°C. Warto zauważyć, że gdyby adwekcja ta nastąpiła zaledwie dzień później, to odnotowano by ekstremalny rekord listopada, aż o 2°C wyższy od poprzedniego. Być może na posterunkach meteorologicznych temperatury maksymalne osiągnęły w tym dniu nawet 26.0°C.

Modele nie wskazują by tego dnia miała panować tak wysoka temperatura. Nawet obecnie model WRF uruchomiony na reanalizie ERA-Interim wskazał jedynie nieco ponad 23°C:

T2M_13

A przecież temperatura odnotowana w Tarnowie nie była błędem – w Krakowie odnotowano tego dnia +24.4°C, +24.7°C było w Nowym Sączu.

Oznacza to, że model pracujący na takich ustawieniach, jak powyższy, nie jest w stanie poprawnie wyliczyć tak skrajnych sytuacji. Ostatnia wysoka temperatura w Nowym Sączu (24.4°C, 13.10.2013) również była dla niektórych zaskakująca, przy czym warto zaznaczyć, że obecna adwekcja ciepła wygląda „solidniej”, niż ta z 13 października. Oznacza to, że maksymalne temperatury również przy obecnie prognozowanej adwekcji ciepła powinny być wyższe, aniżeli wskazuje to model GFS – zwyczajnie prognozy Tmax w takich sytuacjach są najczęściej niedoszacowane. Jeśli prognozy się sprawdzą i temperatura na 850hPa zbliży się do 15°C, należy oczekiwać lokalnych temperatur maksymalnych przekraczających 23°C. Nie jest jeszcze ostatecznie pewne, czy 24.4°C to najwyższa temperatura tegorocznego października w Polsce.

A co z średnią temperaturą dobową? Jak późno może się pojawić „dzień letni”, czyli taki w którym średnia temperatura dobowa jest >= 15.0°C? Odpowiedź może być tu dość zaskakująca. Otóż w zasadzie istnieje możliwość, żeby pojawił się w każdym miesiącu w roku. W listopadzie takie dni pojawiały się wielokrotnie na południu kraju. Niemal doszło do tego w grudniu 1989, ale front atmosferyczny przyszedł o parę godzin za wcześnie: w Przemyślu średnia temperatura dobowa osiągnęła 14.7°C (19.12.1989). Tego dnia temperatura średnia dobowa nie osiągnęła 15.0°C tylko dlatego, że o 21UTC temperatura spadła do 9°C po przejściu frontu (jeszcze o 18UTC było +16°C).

Najtrudniej o „dzień letni” oczywiście w styczniu, jednak i tu nie można wykluczyć, że przy skrajnie sprzyjających warunkach temperatura średnia dobowa mogłaby dojść do owych 15°C, jeśli temperatura w nocy zostałaby podniesiona przez zjawiska fenowe, które utrzymałyby się przez resztę doby. jest to jednak wyjątkowo mało prawdopodobny scenariusz.

O takie dni łatwiej już w lutym, w III dekadzie lutego 1990 temperatury dobowe lokalnie przekraczały 14.0°C, również ponad 14.0°C było 5 lutego 2004 (co dodatkowo uprawdopodobnia takie wartości w styczniu).

I ostatnie, obowiązkowe dla niektórych: co to oznacza dla zimy 2013/14. Wiele osób próbuje przewidzieć nadchodzącą zimę w oparciu o zjawiska, które towarzyszą nam obecnie. Czy adwekcje ciepła w III dekadzie października mogą coś na ten temat powiedzieć? Z pewnością nie. W obu wspomnianych skrajnych przypadkach (1989 i 2001) po bardzo silnej adwekcji ciepła w III dekadzie października zimy były ciepłe. Zimy 1989/1990 raczej przypominać nie trzeba, zaś po ciepłym październiku 2001 listopad był chłodny, zaś grudzień bardzo chłodny. I na tym zima się skończyła – styczeń 2002 był ciepły, zaś luty ekstremalnie ciepły. Nie można jednak na tej podstawie wyciągać żadnych wniosków, bowiem to jaka będzie zima nie zależy w żadnym razie od tego, czy akurat nad Polskę w III dekadzie października napłynie ciepłe powietrze, czy nie.

Print Friendly, PDF & Email
0 0 votes
Article Rating
Subscribe
Powiadom o
7 komentarzy
Inline Feedbacks
View all comments
robert

Takim dniem był również 11 pażdziernika 1995r temperatury w niemal całej Polsce grubo przekroczyły 20 st.

ArturS

Odnośnie 31.10/01.11.2001 – do tej pory dobrze pamiętam te dni. Ostatni dzień października – temperatura 20 st.C, w nocy potężna wichura, a następnego dnia 4-6 st.C i silne, przelotne opady krupy śnieżnej. I do tego dalej mocno wiało.

robert

Niezwykle silna też adwekcja ciepła okres ciepła była w okresie 15-17 listopada 2002r w wielu regionach południowej Polski przekroczyła 20 st miedzy innymi w Krakowie, Rzeszowie, Zamościu, a w Pińsku na Białorusi notowano 20,3 w dniu 17.11.2002r http://www.tutiempo.net/clima/PINSK/11-2002/330190.htm

TommyAst

I renember the October 2001 – it was very warm October. First 2-3.10.2001 maximum Praha Libus 25.5 and 26.2, minimum 15.5 and 15.0. Klementinum daily record 25.8 and 26.1, maximum for czech 2.10.2001 Nove Hrady Bynov +27.7. Many days during October 2001 maximum 15-20 st.C 31.10.2001 it was interesting day, sun and very warm. One of warmest stream from South. Maximum Praguel Libus +21.6 Prague Klementinum +22.7 and maximum for Czech +24.0 (I don’t know where). In west quite windy in afternoon and the cold front comming. The temperaure 850 hPa more than +15C and in south Germany around +19C… Czytaj więcej »

TommyAst

Maximum for October is 4.10.1929 not 1926, the latest above +22 in Klementinum 19.10.1954 is before 2001. Other values }October maximum, latest +20, +25, +30 are for whole period 1775-2012)

TommyAst

So maximum for Czech 31.10.2001 is +26,5 in Ropice near Buhumin-Ostrava. It is the lastest summer day (Tmax >= 25.0) in czech. Old messahge on CHMI saied maximum +24.0 I think that it was only from automatic stations and only few stations automatic in 2001.

http://www.infomet.cz/index.php?id=read&idd=1382621132

7
0
Would love your thoughts, please comment.x