by Bardzo zimny marzec tego roku spowodował lawinę pytań oraz spekulacji odnośnie tego, czy modele klimatyczne w rzeczywistości dobrze sobie radzą z prognozowaniem ocieplenia. A może ocieplenia nie będzie? Czy w ogóle jest możliwe, żeby tak zimny marzec wystąpił w ocieplającym się klimacie?
W dużej mierze na pytanie to odpowiedział już autor bloga „Doskonale Szare”. Problem polega na tym, że wiele osób ogląda wykresy modeli klimatycznych podanych w formie średniej z wszystkich modeli dla danego scenariusza. Dzięki temu możemy obserwować jak średnio modele prognozują zmianę temperatury, ale umyka nam zmienność temperatury danego miesiąca prognozowana przez poszczególne modele. A że z tą zmiennością bywa różnie, pokazałem już tutaj.
Jeżeli wynik dla danego modelu dla marca 2013 będzie wynosił +3°C, z innego -3°C a z jeszcze innego +4.5°C – średnia z tych modeli wyjdzie nam na poziomie +1.5°C. Nie oznacza to przy tym, że model, który przewidział te -3°C prognozuje ochłodzenie – przeciwnie. Tyle tylko, że w nim zimny marzec wypadł na 2013, a w innym modelu np. na 2015. Nie dowiemy się więc z tej średniej, jakie były wyniki danych modeli. To prowadzi często do nieporozumień – no jak to, we Wrocławiu odchylenie marca 2013 od normy to -3.9°C, a miało być przeciętnie 1°C powyżej normy! No właśnie – przeciętnie.
Warto byłoby się dowiedzieć, jak obecna anomalia ma się do anomalii prognozowanych przez szereg modeli. Żeby to pokazać, zebrałem wyniki dla Wrocławia z blisko 40 modeli z scenariusza RCP85 (zakładającego najwyższy wzrost wymuszenia radiacyjnego) w ramach CMIP5. Wygenerowałem z nich średnie dla okresu bazowego 1961-1990 i (w oparciu o te średnie) serię anomalii dla marca dla każdego modelu w latach 2010-2030.
Oto wyniki:
Zielone punkty oznaczają wynik pojedynczego modelu dla marca danego roku. Czerwone punkty to pomiary dla lat 2010-2013. Niebieska linia oznacza poziom anomalii z 2013, zaś czarna to średnia ze wszystkich modeli dla lat 2010-2030.
Jak widać, przeciętnie w tym okresie marzec powinien osiągnąć odchylenie rzędu +1.5°C. W latach 2010-2012 marce niemal idealnie wpasowywały się do tej wartości – dwa z nich były nieco poniżej tej wartości, jeden znacznie powyżej (w ubiegłym roku). Wyniki modeli wskazują jednak, że całkiem spory powinien być odsetek marców chłodnych. Dokładnie jest ich tu 20% ogólnej całości. Marców z odchyleniem poniżej -1°C jest już tylko 11%, poniżej -2°C – 5%, zaś poniżej -3°C – 2%.
Jeżeli chodzi o marce ciepłe: 63% z nich posiada wartość anomalii > +1°C, 40% posiada wartość anomalii > +2°C, zaś 20% z nich > +3°C.
Z pośród wszystkich danych, 11 wyników to wartość niższa, od obserwowanej w tym roku. Wydaje się to niewiele, ale wystarczy do stwierdzenia iż modele GCM jak najbardziej dopuszczają wystąpienie tak zimnego marca w ocieplającym się klimacie. Niektóre wyniki są wręcz skrajnie niskie – jeden z modeli prognozował odchylenie rzędu -7.2°C – a więc jeden z trzech najzimniejszych marców po 1801 roku. Marce zimniejsze od obecnego mogą się zdarzyć nawet po 2025 roku. Rozszerzenie okresu do roku 2099 pokazuje, że dość zbliżony marzec może się pojawić nawet po roku 2080.
Jak widzimy zimniejszy od obecnego marzec pojawia się jeszcze w 2055 roku. Widzimy też rzeczy na pierwszy rzut oka absurdalne – np odchylenia rzędu +12°C w jednym z modeli po 2090. Oznacza to średnią temperaturę miesięczną na poziomie około 16°C – a więc na poziomie obecnego bardzo ciepłego maja. Gorzej, że podobne, a nawet znacznie wyższe wartości pojawiają się w lipcu. Miejmy nadzieję, że są to tylko wariacje poszczególnych modeli – tych, których wyniki dla danego scenariusza są najwyższe. Z drugiej strony średnia temperatura lipca 2010 w Moskwie przekroczyła normę o 6°C. Jakich wartości ekstremalnych należy się spodziewać, jeśli klimat ociepli się o dalsze 3 lub 4°C?
