Wrzesień 2012 w Europie Środkowej

Miniony miesiąc był stosunkowo ciepły, z średnim odchyleniem od normy 1961-1990 równym +1.35°C. W dalszym ciągu utrzymuje się podział na cieplejsze południe/południowy-wschód, a chłodniejszą północ/północny-zachód.

W tym roku taki podział jest stosunkowo częsty – pojawił się w czerwcu, lipcu, sierpniu i we wrześniu. Wygląda na to, że odbije się to na rozkładzie średnich anomalii w całym roku. Tegoroczne odchylenie września (+1.35°C) powoduje, że jest to już siódmy miesiąc z rzędu z odchyleniem dodatnim.

Zanim przejdę do omówienia wartości liczbowych – mała uwaga. Seria temperatur dla Europy Środkowej (10E-25E, 45N-55N, CEU) ulega ciągłym zmianom. Cały czas poszukuję nowych danych, seria jest wciąż rozszerzana o nowe stacje. Stąd wyniki mogą się różnić od tych prezentowanych rok temu.

W ostatnich latach wielokrotnie występowały wrześnie cieplejsze. W minionym 30-leciu najcieplejszym okazał się być wrzesień z 1999 – odchylenie od średniej z lat 1961-1990 równe +2.72°C. Niemal równie ciepło było w 2006 (+2.56°C), bardzo ciepły był również poprzedni wrzesień (+2.32°C).

W latach 1901-2012 ciepły wrzesień pojawił się również w 1947 (+2.65°C), 1942 (+2.65°C), 1932 (+2.69°C). Wrzesień z roku 1999 był najcieplejszy w całej serii – wrzesień roku 1932 stracił miano najcieplejszego – w wyniku dodania kolejnych stacji jego średnie odchylenie spadło o 0.19°C. Temperatura września 1999 również została obniżona, ale zaledwie o 0.01°C. I to dzięki tym korektom wysunął się na prowadzenie – należy jednak zwrócić uwagę, że jego odchylenie nie różni się znacznie od tego z lat 1932, 1942, czy 1947.

Wrzesień zimny (< -1°C) pojawił się ostatnio w 2001 roku, kiedy jego średnie odchylenie spadło do -1.35°C. Zdecydowanie chłodniej było jednak w 1996 (-2.82°C). Nieco niższą wartość notowano w 1931 (-3.12°C), zaś zdecydowanie najzimniejszy wrzesień w całej serii pomiarowej wystąpił w roku 1912 (-4.47°C).

Nieco więcej szczegółów dotyczących zimnego września 1912 opisałem w roku ubiegłym. Dodam, że wg „Klimakunde des Deutschen Reiches” wrzesień 1912 był najzimniejszy w całym badanym wtedy okresie 1850-1930. Wyjątek stanowią tu krańce północne Niemiec – np. w Kilonii od września 1912 (10.2°C) nieco chłodniejszy był wrzesień 1876 (10.1°C). W okolicach dzisiejszego Olecka średnia temperatura września spadła do zaledwie 8.2°C. Na niemal całym badanym obszarze maksymalne temperatury odnotowane we wrześniu 1912 były niższe od 20°C. We Wrocławiu odnotowano zaledwie 17.7°C, w Legnicy 18.2°C, w Opolu 16.8°C. W Cottbus było to 19.0°C, w Słubicach (Frankfurt) 19.6°C. Dość zaskakująco temperatura przekroczyła 20 stopni w Gorzowie, gdzie minimalne maksimum września to 21.8°C, podczas gdy w Zielonej Górze jest to 18.9°C, w Szczecinie 18.4°C, w Poznaniu 18.6°C a w Nowym Tomyślu 18.9°C. Wartość z Gorzowa wydaje się być więc wątpliwa.